Wirus cytomegalii (CMV) – przeiwciała IgM (anty-CMV IgM)

Pacjent powinien być na czczo.
Krew pobrać rano między 7:00, a 9:00 lub wg. wskazań lekarza.

Ludzki wirus cytomegalii (hCMV) należy do rodziny Herpetoviridae i jest jednym z ludzkich herpeswirusów chorobotwórczych dla człowieka. Wirus jest wszechobecny, wykazuje swoistość gatunkową i przenoszony jest drogą bliskich kontaktów między ludźmi. Kapsyd wirusa, posiadający rdzeń z DNA, ma kształt dwudziestościanu i składa się z 162 kapsomerów. Kapsyd otoczony jest jedną lub większą liczbą owalnych błon zawierających lipidy.

Zakażenie hCMV może być pierwotne lub wtórne. Do zakażenia pierwotnego dochodzi różnymi drogami i w różnych okresach życia (tzn. zakażenie wrodzone lub nabyte). Po zakażeniu pierwotnym wirus hCMV przechodzi w okres latencji, podczas którego znajduje się w limfocytach B. Późniejsza reaktywacja replikacji wirusa (zakażenie wtórne) może towarzyszyć zmianom zależności między gospodarzem a wirusem, takim jak ciąża, ciężkie schorzenie, leczenie immunosupresyjne lub stres.

Zakażenie wrodzone następuje w wyniku przejścia wirusa przez łożysko lub podczas porodu i może nastąpić nawet wówczas, gdy kobieta ciężarna posiada już przeciwciała przeciwko wirusowi hCMV (ponowne zakażenie wirusem egzogennym). Jeżeli do pierwotnego zakażenia hCMV dojdzie u kobiety seronegatywnej w trakcie ciąży, skutkiem może być poronienie, poród martwego płodu lub wady rozwojowe noworodka. Może to nastąpić, chociaż prawdopodobieństwo urodzenia zdrowego dziecka w przypadku zakażeń ciężarnych wynosi prawie 50%. Przebieg kliniczny wrodzonego zakażenia wirusem hCMV jest zawsze ciężki i obejmuje opóźnienie rozwoju psychoruchowego, głuchotę, zapalenie siatkówki i naczyniówki, małogłowie, wodogłowie, choroby serca, zapalenie wątroby, hepatosplenomegalię, małopłytkowość. Śmiertelność jest stosunkowo wysoka.

W większości przypadków do pierwotnego zakażenia wirusem hCMV dochodzi w dzieciństwie lub w wieku dojrzałym. Do zakażenia nabytego dochodzi w wyniku bliskich kontaktów z zakażonymi płynami ustrojowymi (mocz, ślina, pokarm kobiecy, nasienie, wydzielina szyjki macicy, kał), zakażonymi produktami krwiopochodnymi oraz, niekiedy, w wyniku

przeszczepienia narządów. U osób z prawidłową odpornością przebieg kliniczny nabytego zakażenia wirusem hCMV jest zazwyczaj łagodny lub bezobjawowy. Najczęściej występującymi objawami są gorączka, złe samopoczucie i podwyższenie poziomów aminotransferaz w surowicy bez żółtaczki.

Natomiast u osób z obniżoną odpornością (biorcy narządów, pacjenci z AIDS, chorobami limfoproliferacyjnymi lub nowotworami) objawy mogą być ciężkie z powodu rozsianej i/lub trzewnej lokalizacji zakażenia i obejmują powiększenie śledziony, zapalenie płuc, niedokrwistość hemolityczną, zapalenie mięśnia sercowego i zapalenie mózgu. W tej grupie pacjentów choroba może doprowadzić do zgonu.

Odpowiedź immunologiczna na hCMV polega na syntezie przeciwciał z klasy IgM kilka tygodni po zakażeniu wirusem oraz, tydzień później, przeciwciał klasy IgG. Zazwyczaj poziom przeciwciał IgM przeciwko wirusowi hCMV narasta przez kilka tygodni, po czym powoli opada w ciągu czterech do sześciu miesięcy. Niekiedy przeciwciała IgM mogą utrzymywać się w krążeniu całymi latami.

Oznaczanie swoistych przeciwciał IgM przyczynia się w istotny sposób do rozpoznania ostrego zakażenia wirusem hCMV, które wciąż trudno rozpoznać wyłącznie na podstawie objawów. Jednak odróżnienie zakażenia pierwotnego od wtórnego nie zawsze jest możliwe, ponieważ reaktywacja może pobudzić syntezę przeciwciał IgM u pacjentów z obniżoną odpornością.

Oznaczanie swoistych przeciwciał IgG pomaga odróżnić osoby, które przebyły zakażenie, od osób, które go nie przebyły. Jest to szczególnie istotne przy ustalaniu odpowiedniego postępowania profilaktycznego u osób podatnych na zakażenie.

Ustalenie stanu immunologicznego wobec wirusa hCMV ma szczególne znaczenie w przypadku: pacjentów z obniżoną odpornością, u których skutki zakażenia mogą być poważne; młodych kobiet w wieku rozrodczym lub kobiet w ciąży, w celu uniknięcia przeniesienia wirusa na płód; biorców i dawców narządów; dawców krwi. Krwinki białe, a dokładniej leukocyty z segmentowanym jądrem, mają zdolność przenoszenia wirusa hCMV, który może zakazić biorców krwi lub biorców narządów.

Wykrycie przeciwciał IgM przeciwko wirusowi hCMV umożliwia wdrożenie odpowiedniego leczenia, w zależności od potrzeby. Zakażeniu wirusem hCMV można zapobiec, podając preparaty o wysokich mianach immunoglobulin swoistych wobec wirusa. Ponadto jawne zakażenie można leczyć swoistymi preparatami przeciwwirusowymi.