Prolaktyna (PRL)

Pacjent powinien być na czczo.

Diagnostyka hyperprolaktynemii służy do zastosowania odpowiedniego leczenia: farmakoterapii (najczęściej) lub zabiegu chirurgicznego.

Prolaktyna jest syntezowana w przednim płacie przysadki i wydzielana jest pulsacyjne. Wykazuje duże różnice w rytmie dobowym. Poziom prolaktyny podnosi się podczas snu oraz wysiłku fizycznego bądź psychicznego jak również podczas aktywności seksualnej. Wzrost poziomu prolaktyny powodują niektóre leki w tym opioidy, metoclopramid, spironolakton. Prolaktyna występuje w surowicy w trzech różnych formach. Przeważa biologicznie i immunologicznie aktywna forma monomeryczna („mała”) prolaktyny, następnie występuje nieaktywna biologicznie forma dimeryczna („duża”), oraz forma tetrameryczna („bardzo duża”), o niskiej aktywności biologicznej.Organem docelowym dla prolaktyny jest gruczoł mlekowy, którego rozwój i różnicowanie hormon ten wzmaga. Wysokie stężenie prolaktyny hamuje produkcję hormonów przez jajniki oraz produkcję i wydzielanie gonadotropin przysadkowych. Stężenie prolaktyny w ciąży wzrasta pod wpływem wzmożonej produkcji estrogenu i progesteronu. Stymulujące działanie prolaktyny na gruczoł mleczny prowadzi do wystąpienia laktacji po porodzie. Prolaktyna ponadto ma wpływ na metabolizm glukozy i lipidów oraz może być przyczyną manifestacji oporności na insulinę. Hiperprolaktynemia u mężczyzn i u kobiet jest przyczyną zaburzeń płodności. Niski poziom prolaktyny występuje bardzo rzadko i ma związek z niewydolnością przysadki mózgowej.

W przypadku hiperprolaktynemii stopień nasilenia objawów zależny jest od czasu trwania nieprawidłowości hormonalnych oraz ich zaawansowania.

Na podniesione wartości prolaktyny we krwi u kobiet mogą wskazywać m.in. objawy takie jak:

• zaburzenia miesiączkowania – nieregularne cykle, zbyt długie cykle lub też całkowity brak miesiączki,
  
  
• częste bóle głowy;
  
  
• spadek libido;
  
  
• problemy z zajściem w ciąże, wynikające z zaburzeń owulacji;
  
  
• mlekotok (laktacja bez ciąży);
  
  
• ból w obrębie gruczołów piersiowych.
  
  

• W przypadku hiperprolaktynemii u mężczyzn może dojść do pojawiania się następujących dolegliwości:
  
  

• spadek libido;
  
  
• zaburzenia płodności;
  
  
• ginekomastia;
  
  
Wysoka prolaktyna u mężczyzn.

U niektórych mężczyzn diagnozuje się problemy z wydzielaniem prolaktyny. Jej nadmierna produkcja określana jest jako hiperprolaktynemia. Przyczyną wysokiego poziomu tego hormonu może być uraz fizyczny, długotrwały i silny stres, stosowanie niektórych leków, niedoczynność tarczycy lub łagodny guz przysadki mózgowej lub inne guzy zlokalizowane w pobliżu przysadki mózgowej, choroby przewlekłe takie jak niewydolność nerek lub wątroby.

Objawy takie jak ból głowy, zaburzenia widzenia, obniżenie nastroju, stany depresyjne, ciągłe zmęczenie mogą wskazywać na wysoki poziom PRL, więc panowie nie powinni ich ignorować. W niektórych przypadkach skutkiem hiperprolaktynemii jest spadek masy mięśniowej i kostnej, wzrost ilości tkanki tłuszczowej, hipotrofia jąder, a czasem w przypadku zaburzeń hormonalnych wzrasta również ryzyko chorób sercowo-naczyniowych – rozwija się zespół metaboliczny.

Prolaktyna (PRL) często jest nazywana hormonem stresu. W skutek trwającego przez dłuższy czas napięcia, nadmiernej ilości pracy, brakiem odpoczynku i relaksu obniżającego poziom stresu – jej poziom wzrasta. Najczęstszym objawem nieprawidłowości są wszelkiego rodzaju zaburzenia funkcji seksualnych. Pojawiają się problemy z erekcją, spadek ochoty na seks, utrudnienie ejakulacji, a także zaburzenia płodności (oligospermia, zmniejszenie ruchliwości plemników, zmniejszenie objętości ejakulatu).