Kortyzol w surowicy

Głównym zadaniem kortyzolu jest zwiększanie stężenia glukozy we krwi, szczególnie podczas aktywności fizycznej i stresu. Kortyzol produkowany jest w nadnerczach, a dokładniej w warstwie pasmowatej kory nadnerczy. Jego synteza i wydzielanie zachodzi natomiast pod kontrolą hormonu adrenokortykotropowego (ACTH) wydzielanego przez przysadkę mózgową. Produkowanie ACTH jest natomiast uzależnione od CRH, czyli podwzgórzowej kortykoliberyny.

Kortyzol powoduje wzmocnienie działania adrenaliny i noradrenaliny. Wpływa na działanie układu krążenia przez zwiększenie częstotliwości skurczu serca.

Hormon stresu oddziałuje również na gospodarkę:

• białkową – nasila rozpad białek;
  
  
• tłuszczową – zwiększa rozpad trójglicerydów;
  
  
• węglowodanową – zwiększenie glukoneogenezy i glikogenolizy;
  
  
• wodno-elektrolitową – kortyzol zatrzymuje sól w organizmie, zwiększając tym samym wydalanie potasu.
  
  
Kortyzol powoduje większe wydzielanie soku żołądkowego. Ogranicza też wchłanianie wapnia i fosforu. Właściwe stężenia kortyzolu w organizmie jest ważne dla prawidłowego działania układu odpornościowego, gdyż hormon ten ma działanie przeciwzapalne oraz immunosupresyjne.



Wskazaniem do badania poziomu kortyzolu we krwi jest najczęściej podejrzenie:




• zespołu Cushinga (w przebiegu tej choroby występują objawy będące konsekwencją nadmiaru kortyzolu we krwi, np. depresja, bezsenność, zmiana w budowie ciała, odkładanie się tkanki tłuszczowej w okolicy twarzy, nadciśnienie tętnicze, bóle i zawroty głowy, zmniejszone libido, zaburzenie miesiączkowania u kobiet),
  
  

• niedoczynności lub nadczynności tarczycy,
  
  
• zaburzeń syntezy hormonów sterydowych,
  
  
• nowotworów nadnerczy, jajnika, jądra,
  
  
• bezsenności,
  
  
• depresji,
  
  
• występowanie przewlekłego zmęczenia.
  
  

Interpretacja wyniku.




Podwyższony poziom:



• zespół Cushinga,
  
  
• anoreksja,
  
  
• stres,
  
  
• alkoholizm.
  
  

Obniżony poziom:



• ostra niewydolność kory nadnerczy,
  
  
• choroba Addisona,
  
  
• wtórna niedoczynność kory nadnerczy.
  
  

Górna granica pomiaru: 63.4 ug/dl