Cholesterol całkowity (CHOL, CH)

Pacjent powinien być na czczo. Zaleca się aby w okresie 1-2 tygodni poprzedzających badanie stosować normalną - zrównoważoną dietę. Nie stosować głodówek. Na 2-3 dni przed badaniem należy wstrzymać się od spożycia alkoholu. W dniu poprzedzającym badanie ostatni posiłek (lekko strawna kolacja) powinien być przyjęty około godziny 18:00.
Krew pobrać rano między 7:00, a 9:00 lub wg. wskazań lekarza.

Optymalne poziomy cholesterolu mogą różnić się w zależności od czynników takich jak wiek, płeć, obecność innych chorób czy czynniki genetyczne. Dlatego istotne jest skonsultowanie wyników badań z lekarzem, który będzie w stanie dostosować ocenę ryzyka do indywidualnej sytuacji pacjenta i zalecić odpowiednie środki zapobiegawcze lub leczenie.

Cholesterol jest lipidem należącym do grupy steroidów występujących w błonach komórkowych. Ponadto stanowi substrat do syntezy wielu związków biologicznie czynnych (hormony płciowe, kortykosteroidy, witamina D3, kwasy żółciowe). Stężenie cholesterolu całkowitego we krwi jest wypadkową metabolizmu cholesterolu endogennego produkowanego w wątrobie i cholesterolu egzogennego wchłanianego w jelitach.

Cholesterol całkowity dzielimy na:

Cholesterol LDL (low-density lipoprotein) – tzw. „zły cholesterol”, frakcja lipoprotein o niskiej gęstości transportuje cholesterol z wątroby do komórek ciała. Jego podwyższony poziom zwiększa ryzyko chorób sercowo-naczyniowych.

Cholesterol HDL (high-density lipoprotein) – „dobry cholesterol”, frakcja lipoprotein o wysokiej gęstości transportuje cholesterol z powrotem do wątroby, gdzie ulega metabolizowaniu.

Cholesterol VLDL – (very low-density lipoprotein) – frakcja lipoprotein o bardzo niskiej gęstości, transportuje ona lipidy do tkanki tłuszczowej.

Cholesterol IDL – (intermediate-density lipoprotein) – frakcja lipoprotein o średniej gęstości, powstaje z frakcji VLDL, lecz w wyniku działania lipazy wątrobowej jest przekształcana w cząstki LDL.

Przyczyną podwyższonego cholesterolu, poza przypadkami uwarunkowanymi genetycznie (np. hipercholesterolemia rodzinna), jest przede wszystkim niewłaściwy tryb życia:

• nieodpowiednia dieta,
  
  
• brak aktywności fizycznej,
  
  
• otyłość lub nadwaga,
  
  
• palenie tytoniu i nadużywanie alkoholu,
  
  
• stres,
  
  
• przyjmowanie niektórych leków.
  
  
Również w przypadku chorób, takich jak niewydolność nerek, niedoczynność tarczycy, łuszczyca czy zastój żółci, dochodzi do podwyższenia poziomu cholesterolu całkowitego. Poza tym bardzo często obserwuje się jego zbyt wysoki poziom u kobiet ciężarnych w II i III trymestrze. Jest to także charakterystyczny objaw w przypadku osób uzależnionych od alkoholu. Należy zwrócić uwagę, że wraz z wiekiem obniża się ilość wytwarzanych hormonów płciowych, co także powoduje wzrost stężenia cholesterolu całkowitego.



Hipocholesterolemia (poziom cholesterolu poniżej 150 mg/dl) jest często ignorowana, ale warto wiedzieć, że poza wpływem na nasze samopoczucie, może świadczyć o różnych stanach chorobowych w naszym organizmie. Niski poziom cholesterolu może występować u osób stosujących głodówki, niedożywionych, z zaburzeniami wchłaniania i anemią oraz chorujących na nadczynność tarczycy. To często charakterystyczny symptom związany z uszkodzeniem wątroby – marskości lub jej toksycznego uszkodzenia, wirusowego zapalenia oraz nowotworów. Poziom cholesterolu obniża się również przy ciężkich zakażeniach oraz przewlekłych stanach zapalnych, a czasami jest to pierwszy sygnał nowotworów układu krwiotwórczego.




Interpretacja wyniku

Podwyższony poziom:



• hyperlipidemie pierwotne
  
  
• żółtaczki pozawątrobowe
  
  
• łagodne zapalenie wątroby
  
  
• pierwotna żółciowa marskość wątroby
  
  
• zespół nerczycowy
  
  
• przewlekła niewydolność nerek
  
  
• przewlekłe zapalenie trzustki
  
  
• cukrzyca
  
  
• niedoczynność tarczycy
  
  
• otyłość
  
  
• ciąża
  
  
• leki (doustne preparaty antykoncepcyjne, kortykosterydy, androgeny)
  
  

Obniżony poziom:



• marskość wątroby
  
  
• martwica wątroby
  
  
• toksyczne uszkodzenie wątroby
  
  
• głodzenie
  
  
• posocznica
  
  
• nadczynność tarczycy