Badanie w kierunku Neisseria gonorrhoeae (rzeżączka) – wymaz

Neisseria gonorrhoeae (dwoinka rzeżączki, gonokok) wywołuje chorobę przenoszoną drogą płciową, zwaną rzeżączką.
Zakażenie narządów płciowych u mężczyzn początkowo ogranicza się do cewki moczowej (ewentualnie gruczołu krokowego lub odbytu) z wyciekiem ropnej wydzieliny i objawami skąpomoczu. Powikłaniem może być zapalenie najądrzy, gruczołu krokowego i ropień okołocewkowy.
Pierwotnym miejscem zakażenia u kobiet jest szyjka macicy. Zakażenie może też dotyczyć cewki moczowej, gruczołu przedsionkowego większego lub przydatków. Pojawia się ból w podbrzuszu, skąpomocz i ropna wydzielina z pochwy, ale należy podkreślić, iż prawie w połowie przypadków zakażenie może być bez- lub skąpo-objawowe już od samego początku. Może dojść do zapalenia lub ropni jajowodów i jajników, zapalenia narządów miednicy mniejszej (PID).
U niektórych pacjentów zakażenie obejmuje odbyt lub nosogardło. Dwoinki rzeżączki mogą być przyczyną okołoporodowego zapalenia spojówek i rogówki u noworodków oraz zapalenia sromu i pochwy u dziewczynek.
Zakażenie może wiązać się z powikłaniami np. infekcją skóry, zapaleniem dużych stawów, bezpłodnością.
Wybór materiału do badań w kierunku rzeżączki zależy od wieku, płci i orientacji seksualnej pacjenta. Materiałem adekwatnym jest ropna wydzielina/wymaz z cewki moczowej, szyjki macicy, odbytu, nosogardła, spojówki (u noworodków), pochwy (tylko u dziewczynek przed okresem pokwitania). Należy uważać, aby nie zanieczyścić materiału florą fizjologiczną.
Z uwagi na słabą przeżywalność gonokoków w środowisku zewnętrznym, materiał na podłożu transportowym powinien być jak najszybciej dostarczony do laboratorium, gdzie jest zakładana hodowla i wykonywany preparat mikroskopowy. W przypadku wyizolowania dwoinek rzeżączki określana jest lekowrażliwość bakterii na antybiotyki, zgodnie z aktualnymi rekomendacjami.