Fosfataza alkaliczna ALP

Pacjent powinien być na czczo.
Krew pobrać rano między 7:00, a 9:00 lub wg. wskazań lekarza.

Oznaczanie poziomu fosfatazy alkalicznej w surowicy krwi jest często wykorzystywane w diagnostyce medycznej i ocenie funkcji różnych narządów. Oto kilka sytuacji, w których poziomy fosfatazy alkalicznej mogą ulec zmianie:

• Choroby wątroby: Wzrost poziomu fosfatazy alkalicznej może wystąpić w przypadku chorób wątroby, takich jak marskość wątroby czy zapalenie wątroby.
  
• Choroby kości: Zwiększone poziomy mogą również być związane z chorobami kości, takimi jak osteomalacja, choroba Pageta czy rak kości.
  
• Zaburzenia przewodu pokarmowego: W niektórych schorzeniach jelit, takich jak celiakia czy choroba Crohna, poziomy fosfatazy alkalicznej mogą być podwyższone.
  
• Nadczynność przytarczyc: W nadczynności przytarczyc (hiperparatyreoza) również może wystąpić podwyższony poziom fosfatazy alkalicznej.
  
• Zespół hemolityczno-mocznicowy: W przypadku tego rzadkiego schorzenia może dojść do zwiększenia poziomu fosfatazy alkalicznej.
  
• Ciąża: U kobiet w ciąży poziomy fosfatazy alkalicznej mogą być nieco podwyższone, co jest zjawiskiem fizjologicznym.
  
• Wyniki badań laboratoryjnych, w tym poziomy fosfatazy alkalicznej, zawsze powinny być interpretowane przez lekarza w kontekście ogólnej sytuacji klinicznej pacjenta. Również inne badania, takie jak badania wątrobowe, kości czy inne specyficzne dla danego schorzenia, mogą być konieczne w celu dokładnej diagnozy.
  

Fosfataza alkaliczna należy do grupy enzymów określanych jako hydrolazy ortofosforanowe. Enzym ten występuje w błonach komórkowych wielu tkanek, ale najwyższe jego stężenia stwierdza się w osteoblastach, komórkach wątrobowych, kanalikach nerkowych i komórkach epitelialnych jelit.

Fosfataza alkaliczna (ALP) to enzym występujący w organizmie w postaci czterech różnych izoform, które nieznacznie różnią się od siebie budową i lokalizacją narządową. Największe ilości ALP występują w tkance kostnej, wątrobie, przewodach żółciowych oraz w łożysku (w trakcie trwania ciąży). Aktywność ALP w surowicy osób zdrowych w około 50% ma pochodzenie wątrobowe, w drugiej połowie pochodzi z układu kostnego. Kostna forma ALP odpowiada głównie za prawidłowy wzrost kości, w tym za usuwanie pirofosforanów, czyli związków, które mogłyby ten wzrost hamować. Najwyższe stężenie kostnej odmiany fosfatazy alkalicznej występuje fizjologicznie u dzieci, zwłaszcza w okresie ich intensywnego wzrostu. Izoforma zlokalizowana w wątrobie znajduje się głównie na obrzeżach komórek wyściełających przewody żółciowe. W momencie, w którym dochodzi do chorób wątroby, dróg żółciowych lub pęcherzyka żółciowego ALP jest wydzielana do krwi i wykorzystywana w regeneracji komórek. W przypadku niedrożności przewodów żółciowych stężenie ALP w osoczu znacząco wzrasta, dzięki czemu wraz z Gamma-glutamylotranspeptydazą – GGTP jest ona dobrym markerem różnicującym choroby miąższu wątroby od zaburzeń dotyczących wydzielania żółci.